Μια εικόνα από το μέλλον; Απαγόρευση κυκλοφορίας και κοινωνική αναταραχή στη Νότια Ιταλία[1]

Εισαγωγή

Στις 8 Μαρτίου συμμετείχα στη φεμινιστική διαδήλωση στη Λειψία μαζί με χιλιάδες ανθρώπους. Ο καιρός ήταν εξαιρετικός όπως και η ατμόσφαιρα, όλοι ήταν χαρούμενοι που τόσο πολλοί άνθρωποι είχαν κατέβει μαζί στους δρόμους. Το βράδυ έμαθα για τη συγκλονιστική αύξηση των κρουσμάτων της ασθένειας Covid-19 και των θανάτων στη Βόρεια Ιταλία και τη δημιουργία μιας «κόκκινης ζώνης» σε ορισμένες περιοχές της χώρας. Τα νέα συντάραξαν τη συνείδησή μου, κάτι που θα περιέγραφα ως προσγείωση στην πραγματικότητα.

Γνώριζα τη διάδοση της πανδημίας στην Κίνα και την Ευρώπη που προηγήθηκε και είχα ήδη διαβάσει τα πρώτα σχετικά άρθρα. Αλλά μέχρι τότε αυτή η γνώση παρέμενε αφηρημένη με έναν παράξενο τρόπο. Αποτελούσε γνώση για γεγονότα έξω από τη δική μου ζωή, η οποία σε τελική ανάλυση δεν επηρέαζε την καθημερινότητά μου. Αυτό άλλαξε για μένα προσωπικά μόλις στις 8 Μαρτίου. Παρόλο που ορισμένοι διορατικοί σχολιαστές είχαν θορυβηθεί εδώ και μήνες, παρατήρησα ότι οι περισσότεροι άνθρωποι στο περιβάλλον μου άργησαν κι αυτοί να δεχτούν το σοκ της πραγματικότητας το οποίο περιέγραψα, πιθανόν λίγες μέρες πιο πριν ή πιο μετά.

Είναι πασίγνωστο ότι από τότε τα πράγματα έχουν εξελιχθεί ραγδαία σε όλον τον κόσμο. Ο κορωνοϊός είχε γίνει το κεντρικό ζήτημα και η καραντίνα που πριν μερικές εβδομάδες αφορούσε ορισμένες περιοχές της Βόρειας Ιταλίας είναι τώρα ένα παγκόσμιο φαινόμενο.

Μετέφρασα αποσπασματικά από τα ισπανικά το άρθρο που ακολουθεί, γιατί η ανάγνωσή του αποτέλεσε για μένα μια δεύτερη, πιο ασθενή προσγείωση στην πραγματικότητα. Πρόκειται για ένα εντελώς συμβατικό δημοσιογραφικό άρθρο σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στη Νότια Ιταλία, το οποίο ένας φίλος που ζει στην Ισπανία ανέβασε στο προφίλ του στο Facebook. Το άρθρο δεν περιέχει κάποια ανάλυση αλλά μόνο περιγραφή ορισμένων πλευρών της νέας κοινωνικής πραγματικότητας που ξεπροβάλλει με ραγδαίο τρόπο.

Το άρθρο δεν ασχολείται με την κλιμάκωση της ίδιας της πανδημίας ή με τα εξαναγκαστικά και προληπτικά κυβερνητικά μέτρα που ακολουθούν τη μετάδοση της νόσου. Αφορά τη βαθιά οικονομική και κοινωνική αναταραχή που η τρέχουσα κρίση έχει προκαλέσει για εκατομμύρια μισθωτούς εργάτες μέσα σε λίγες εβδομάδες. Και αφορά τις τεράστιες δυνατότητες κοινωνικής σύγκρουσης που έχουν αποκαλυφθεί μέσα σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Και πάλι, υπό μία έννοια, γνώριζα ήδη ότι πίσω από τις νηφάλιες οικονομικές ειδήσεις για την κατακρήμνιση των χρηματιστηριακών δεικτών, την κατάρρευση των εφοδιαστικών αλυσίδων, το κλείσιμο των καταστημάτων κ.λπ. κρύβεται μεγάλη ανθρώπινη δυστυχία. Αλλά αυτό το άρθρο δεν έκανε απλώς αυτή τη γνώση πιο γλαφυρή αλλά έδειξε επίσης ορισμένους τρόπους με τους οποίους η οργή και η απόγνωση θα μπορούσε να συλλογικοποιηθεί και να κατευθυνθεί τους επόμενους μήνες. Το ότι αυτό το άρθρο έχει παρόμοια επίδραση σε πολλούς άλλους φαίνεται ήδη από το γεγονός ότι περισσότεροι από 900 άνθρωποι το έχουν μοιραστεί στο Facebook.

Η Ιταλία έχει δυστυχώς αναλάβει έναν ρόλο πρωτοπορίας στην Ευρώπη. Αλλά φαίνεται ότι στην Ισπανία ο κόσμος έχει καταλάβει ότι δεν μπορεί να αδιαφορεί για τις συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι μισθωτοί εργάτες στην Ιταλία και να συνεχίσει να είναι αισιόδοξος ότι τα πράγματα πάνε καλά. Παρόλο που η τρέχουσα κρίση θα έχει οπωσδήποτε διαφορετικές επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο των μισθωτών εργατών σε διαφορετικές χώρες και οικονομίες, τα γεγονότα στην Ιταλία δεν είναι απλώς ένα τοπικό ζήτημα. Στον Πανάμα, την Κολομβία και το Μεξικό έχουν επίσης ήδη λεηλατηθεί σουπερμάρκετ. Και καθώς η τρέχουσα κρίση προκαλεί και θα συνεχίσει να προκαλεί τεράστια κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα και προβλήματα υγείας σε δισεκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρη την υφήλιο, αυτά τα γεγονότα είναι πιθανόν τα πρώτα σημάδια ενός τεράστιου κύματος κοινωνικών αναταραχών που θα επισκιάσει οτιδήποτε έχουμε δει τις τελευταίες δεκαετίες.

Το ότι η τρέχουσα κατάσταση μπορεί να οδηγήσει τόσο στη συλλογική αυτο-οργάνωση όσο και στον «κοινωνικό κανιβαλισμό» μπορεί ωστόσο ήδη να προβλεφθεί από τα πρώτα σημάδια αυτής της κοινωνικής αναταραχής στην Ιταλία.

***

Σοβαρές εντάσεις στη Νότια Ιταλία: οι πρώτες λεηλασίες καταστημάτων και καλέσματα σε εξέγερση.

Όπως πολλοί φοβόντουσαν, η υγειονομική κατάσταση έκτακτης ανάγκης στη Νότια Ιταλία εξελίσσεται σε κοινωνική κρίση. Πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες λεηλασίες, που ανάγκασαν τα σουπερμάρκετ να εφαρμόσουν ειδικά μέτρα ασφαλείας, και υπάρχει ανησυχία για το ξέσπασμα σοβαρών κοινωνικών διαμαρτυριών. Στον Νότο αντηχεί ένα ισχυρό σήμα συναγερμού το οποίο λαμβάνεται από τους δημάρχους και τις ιταλικές μυστικές υπηρεσίες, που προειδοποιούν την κυβέρνηση: «Ο κόσμος πεινάει». Τα σημάδια είναι δραματικά, πολυάριθμα και έχουν πάρει διαστάσεις επιδημίας (γίνονται viral) μέσα σε λίγες ώρες. Ένα από αυτά είναι ένα βίντεο στο οποίο ένας πατέρας και η κόρη του τρώνε μια φέτα ψωμί με Νουτέλα. Εκείνος απευθύνεται με απειλητικό τρόπο στον Πρωθυπουργό Κόντε και στον Δήμαρχο του Παλέρμο: «αν η κόρη μου δεν έχει να φάει ούτε μια φέτα ψωμί, θα εισβάλλουμε στα σουπερμάρκετ».

Επίσης στο Παλέρμο, μια οργανωμένη ομάδα περίπου 20 ατόμων με γεμάτα καρότσια εμφανίστηκε στα ταμεία ενός από τα πιο πολυσύχναστα υποκαταστήματα της αλυσίδας LIDL και αρνήθηκαν να πληρώσουν. Φώναζαν: «Δεν θα μείνουμε στα σπίτια μας, δεν έχουμε χρήματα να πληρώσουμε, πρέπει να φάμε». Οι υπάλληλοι του σουπερμάρκετ κάλεσαν την αστυνομία και τους καραμπινιέρους (ομοσπονδιακή αστυνομία) ενώ ξέσπασε πανικός στο μεγάλο πλήθος που περίμενε στον δρόμο σε απόσταση ασφαλείας ενός μέτρου ο ένας από τον άλλο. Το χάος διήρκεσε για ώρες. Προκειμένου να αποτραπούν τα χειρότερα και να προστατευθούν τα σουπερμάρκετ, η αστυνομία τώρα παρακολουθεί τα μαγαζιά στο Παλέρμο και σε άλλες πόλεις.

Καλέσματα σε εξέγερση

Τα καλέσματα σε εξέγερση διαδόθηκαν σαν πυρκαγιά στα κοινωνικά δίκτυα. Στο Facebook, εμφανίστηκε μια ομάδα ονόματι «Noi» («Εμείς») η οποία καλεί σε εξέγερση με το σύνθημα «Να πάρουμε πίσω ότι μας στέρησαν». Μέσα σε λίγες ώρες είχε εκατοντάδες ακόλουθους, μερικοί από τους οποίους οργανώθηκαν μέσω εφαρμογών για συνομιλίες. Τα μηνύματα αυτής της ομάδας δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία. Κάποιος έγραψε «Όλοι αυτοί που δηλώνουν έτοιμοι για πόλεμο στις 3 Απριλίου (τη μέρα που είχε προβλεφθεί για την άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, αν και θεωρείται σίγουρο ότι η κυβέρνηση θα διατάξει την επέκτασή της) ας γράψουν το όνομά τους παρακάτω», «θα πρέπει να ανοίξουμε όλα τα σουπερμάρκετ». Κάποιος άλλος έγραψε: «Το πρόβλημα είναι άμεσο, τα παιδιά πρέπει να φάνε».

Ανάλογο ήταν το μήνυμα του Alejandro: «Δεν θα περιμένω μέχρι τον Απρίλιο, δεν έχω ούτε ένα ευρώ, η οικογένειά μου πρέπει να φάει». Πολύς κόσμος αναρτά βίντεο, αποκαλύπτοντας την ταυτότητά του. Καλούν σε κοινωνική εξέγερση και δείχνουν τα παιδιά τους. Ο Luky φωνάζει σε ένα από αυτά τα βίντεο: «Αυτοί που έχουν σταθερό εισόδημα μπορούν να μείνουν στο σπίτι τους, αν παραμείνουμε φυλακισμένοι στα σπίτια μας, το κράτος πρέπει να μας φέρει φαγητό και να πληρώσει το νοίκι. Δεν είμαστε σαν τον Κριστιάνο Ρονάλντο: εδώ τα τρία τέταρτα των ιταλών ζουν από τη μαύρη εργασία. Αντίσταση!». Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα της CGIL[2] στο Παλέρμο και τα προάστια ένας στους τρεις εργάζεται μαύρα.

Ληστείες στους δρόμους

Το κάλεσμα για τη λεηλασία των σουπερμάρκετ δεν γίνεται μόνο στη Σικελία αλλά διαδίδεται και σε άλλα σημεία του Νότου. Σε αυτό το μισό της Ιταλίας, περίπου τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι απασχολούνται στη μαύρη οικονομία. Στην Καμπανία και ειδικά σε ορισμένες περιοχές της επαρχίας της Νάπολης, σημειώθηκε αύξηση στις ληστείες στους δρόμους, κατά τις οποίες οι ληστές κλέβουν τις σακούλες με τα τρόφιμα που μόλις αγοράστηκαν από το σουπερμάρκετ. Δεν περνάει μέρα χωρίς να γίνει ληστεία σε φαρμακείο στον Νότο. Υπάρχει κόσμος που φωνάζει από τα μπαλκόνια ότι φοβάται για τη ζωή του και ότι πεινάει. Στο Μπάρι, την πρωτεύουσα της Απουλίας, η Κοινωνική Επίτροπος Francesca Bottaloci παρέδωσε προσωπικά δέματα με είδη πρώτης ανάγκης σε μια οικογένεια που είχε ανεβάσει ένα βίντεο στα κοινωνικά δίκτυα στο οποίο φώναζαν από το μπαλκόνι του σπιτιού τους: «Δεν έχουμε άλλα χρήματα, δεν έχουμε τίποτα. Ελάτε να δείτε».

Η λεγόμενη υπηρεσία 007, η μυστική υπηρεσία, έχει καταρτίσει μια εμπιστευτική αναφορά για τον Πρωθυπουργό Κόντε και τον Υπουργό Εσωτερικών Lamorgese, στην οποία προειδοποιεί: «Υπάρχει ενδεχόμενος κίνδυνος ταραχών και εξεγέρσεων, αυθόρμητων και οργανωμένων, κυρίως στη Νότια Ιταλία, όπου η μαύρη οικονομία και η εξάπλωση του οργανωμένου εγκλήματος είναι οι δύο κύριοι παράγοντες κινδύνου». Δεν μπορεί να αγνοηθεί το γεγονός ότι η Μαφία καιροφυλαχτεί να εκμεταλλευτεί προς όφελός της τις εκρηκτικές καταστάσεις οποιουδήποτε είδους. Για τις οργανώσεις της μαφίας, ο κορωνοϊός αποτελεί τέλεια ευκαιρία για τις εγκληματικές τους δραστηριότητες.

Πολλοί τοπικοί άρχοντες συμφωνούν με αυτές τις προειδοποιήσεις, μεταξύ των οποίων και ορισμένοι από την Καμπανία, μια περιοχή υψηλής εγκληματικότητας, όπου η Καμόρα διερωτάται αν έχει μπροστά της μια χρυσή ευκαιρία. Ο Ciro Buonajuto, δήμαρχος του Herculano, ο οποίος έχει δεχτεί απειλές από την Καμόρα, σημείωσε: «Η ανεργία των νέων ανέρχεται σε 75% ενώ όσοι δουλεύουν είναι στην επισφάλεια: τώρα φοβάμαι για τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις: Τοκογλυφία, διακίνηση ναρκωτικών, οι δραστηριότητες της Καμόρα μπορεί να αυξηθούν…»

Πηγή:https://www.abc.es/sociedad/abci-graves-tensiones-italia-primeros-saqueos- supermercados-y-llamadas-rebelion-202003281411_noticia.html

[1] Το κείμενο αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα συντρόφων/ισσων από τη Γερμανία Solidarisch gegen Corona (https://solidarischgegencorona.wordpress.com) απ’ όπου και το μεταφράσαμε.

[2] (σ.τ.μ.) Συνομοσπονδία συνδικάτων στην Ιταλία που παλιότερα ελεγχόταν από το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα.